مؤمن براى انتخاب شکل‏هاى مبارزه‏اش، ملاک‏هایى دارد و نورهایى دارد. هدف او و شرایط او و دشمن او شکل مبارزه‏ى او را مشخص مى‏کنند.

 ?- گاهى هدف ایجاد رعب است، گاهى کنار زدن یک فرد است و گاهى عالى‏تر، تا سطح شکوفا کردن استعدادهاى انسانى.
 چون او به منابع انسانى بیش از منابع زیرزمینى مى‏اندیشد، به شکوفایى و بارورى آنها همت گماشته است. هر چقدر هدف حکومتى بالاتر بیاید، هر چقدر از امنیت و رفاه، از پاسدارى و پرستارى فراتر برود، ناچار شکل مبارزه پیچیده‏تر مى‏شود.

 ?- همین‏طور دشمن و طرف مبارزه در شکل مبارزه اثر مى‏گذارد.

?-همان‏طور که شرایط و موقعیت‏ها در شکل آن اثر دارند. مى‏بینیم که ابوذر فریادگر است اما نه در زمان ابوبکر و عمر، بلکه در زمان عثمان که خلق به خستگى رسیده‏اند و به وازدگى دست داده‏اند. و مى‏بینیم که ابوذر فریادگر است نه دیگران، که ابوذر زبانش تیز شده و حمایت گردیده است، چون آسمان بر راستگوتر از ابوذر سایه نینداخته.
صبر و سازندگى و رشد دادن و عمل صالح و رشد کردن، ادامه‏ى ایمان هستند و دنباله‏ى عشق به حق. عاشق بى‏کار نیست، هر کس به حق رسید، به حق مى‏رساند. درخت زنده، شاخ و برگ و میوه دارد. به حرف آنهایى که مى‏گویند دلت پاک باشد فریب مخور، دلِ پاک، عملِ پاک مى‏سازد. درخت زنده بار مى‏آورد، مگر این طور نیست؟
 و عاشق حق از یک سو عمل مى‏آورد و شاهکار مى‏آفریند و از یک سوى دیگر همراه و همکار، چون در راه، درگیرى‏هایى هست که به تنهایى نمى‏توان با آنها روبرو شد.
 و عاشق حق به اندازه‏ى عشقش شکیبایى دارد و صبر استقامت. آنچه صبر و سازندگى و عمل را پایه مى‏گذارد، ایمان است و حب اللّه است، که: وَالَّذینَ آمَنُوا اَشَدُّ حُبَّاً للّه